QuanLyPhongKham.Models.Entities.BaiViet?.TieuDe
Sức khỏe người già: 10 thói quen giúp sống khỏe mỗi ngày và giảm nguy cơ bệnh mạn tính
Tóm tắt: Ở người lớn tuổi, dinh dưỡng hợp lý, vận động vừa sức, ngủ đủ, kiểm soát huyết áp/đường huyết, phòng té ngã và khám định kỳ là những yếu tố “then chốt”. Bài viết gợi ý cách thực hành đơn giản, dễ áp dụng tại nhà.
Ưu tiên quan trọng ở người cao tuổi
Khi tuổi tăng, cơ thể thay đổi về tim mạch, xương khớp, chuyển hóa và miễn dịch. Vì vậy, mục tiêu chăm sóc sức khỏe không chỉ là “không bệnh”, mà là giữ độc lập sinh hoạt, giảm biến chứng và nâng chất lượng sống.
- Kiểm soát bệnh mạn tính: tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, COPD…
- Phòng té ngã: nguyên nhân hàng đầu gây gãy xương và giảm vận động ở người già.
- Duy trì trí nhớ: hoạt động trí não + giao tiếp xã hội giúp giảm nguy cơ suy giảm nhận thức.
- Uống thuốc đúng: tránh quên thuốc/nhầm liều, đặc biệt khi dùng nhiều thuốc cùng lúc.
Mẹo: Dùng “hộp chia thuốc theo ngày” + đặt nhắc giờ (điện thoại) giúp giảm quên thuốc rất hiệu quả.
Dinh dưỡng: ăn gì để khỏe?
Người cao tuổi dễ chán ăn, giảm vị giác, răng yếu hoặc khó tiêu. Nguyên tắc là ăn đủ đạm – đủ chất xơ – hạn chế muối/đường và uống nước đều.
- 1/2: rau củ + trái cây ít ngọt
- 1/4: tinh bột tốt (gạo lứt, khoai, yến mạch…)
- 1/4: đạm (cá, trứng, đậu, thịt nạc…)
- Chất béo tốt: dầu ô-liu, cá béo, quả bơ, hạt
- Tăng đạm vừa đủ để chống mất cơ
- Bổ sung canxi, vitamin D theo tư vấn
- Phơi nắng nhẹ buổi sáng, tránh nắng gắt
- Tăng huyết áp: hạn chế muối, đồ mặn, đồ đóng hộp.
- Đái tháo đường: giảm đồ ngọt, chia nhỏ bữa, ưu tiên tinh bột hấp thu chậm.
- Rối loạn mỡ máu: giảm mỡ động vật, tăng cá và chất xơ.
Vận động vừa sức & phòng té ngã
Vận động nhẹ giúp tim mạch tốt hơn, giảm cứng khớp và cải thiện giấc ngủ. Điều quan trọng là an toàn và đều đặn.
- Đi bộ 20–30 phút/ngày (có thể chia 2 lần), tùy thể trạng.
- Tập thăng bằng (đứng lên-ngồi xuống có ghế hỗ trợ, bước ngang nhẹ).
- Giày chống trượt; hạn chế đi lại khi sàn ướt, thiếu sáng.
- Sắp xếp nhà cửa gọn: bỏ thảm trơn, dây điện vướng, lắp tay vịn nhà tắm nếu cần.
Giấc ngủ & sức khỏe tinh thần
Mất ngủ, lo âu và cô đơn xã hội có thể làm bệnh mạn tính nặng hơn. Hãy ưu tiên:
- Ngủ đúng giờ, hạn chế cà phê/đồ kích thích buổi chiều tối.
- Vận động ban ngày giúp ngủ sâu hơn.
- Duy trì giao tiếp: gặp người thân, tham gia nhóm sinh hoạt, đọc sách, chơi cờ.
- Nếu buồn bã kéo dài, mất hứng thú, hãy trao đổi với bác sĩ.
Khám định kỳ: nên kiểm tra gì?
Khám định kỳ giúp phát hiện sớm và điều chỉnh điều trị kịp thời. Dưới đây là gợi ý tham khảo:
| Hạng mục | Tần suất gợi ý | Mục tiêu |
|---|---|---|
| Huyết áp, mạch | Tại nhà hàng tuần / theo chỉ định | Phát hiện tăng huyết áp, rối loạn nhịp |
| Đường huyết, mỡ máu | 3–12 tháng/lần (tùy bệnh nền) | Kiểm soát nguy cơ tim mạch |
| Xương khớp / loãng xương | Theo chỉ định | Giảm nguy cơ gãy xương |
| Răng miệng, thị lực | 6–12 tháng/lần | Ăn uống tốt hơn, giảm té ngã do nhìn kém |
Dấu hiệu nguy hiểm cần đi khám ngay
- Đau ngực, khó thở, vã mồ hôi lạnh, choáng.
- Yếu liệt tay/chân, méo miệng, nói khó (nghi đột quỵ).
- Ngất, té ngã kèm đau nhiều, nghi gãy xương.
- Sốt cao, lơ mơ, nôn ói nhiều, tiểu ít.
Nên khám sức khỏe tổng quát cho người cao tuổi tối thiểu 1 lần/năm để đánh giá tim mạch, chuyển hóa và nguy cơ té ngã. Nếu đang dùng nhiều thuốc, hãy mang theo danh sách thuốc khi đi khám.
